ΧΡΗΣΙΜΑ LINK ΝΕΟΥ SITE WEATHERGROUP.GR (ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΤΕΙ ΑΠΟ ΟΛΟΥΣ)

Θερμικό Δυναμικό και Μικροκλίμα Λάρισας(2010-2017)

Η Λάρισα είναι η μεγαλύτερη σε μέγεθος πόλη στη χώρα μας που παρουσιάζει πολύ μεγάλες θερμοκρασίες το καλοκαίρι. Υπάρχουν πολλοί σταθμοί στη χώρα μας που δίνουν θερμοκρασίες άνω των 40 βαθμών κελσίου αλλά κανένας δίπλα σε μια πόλη 200000 κατοίκων. Ο σταθμός της ΕΜΥ στη Λάρισα βρίσκεται στην ύπαιθρο 4 χιλιόμετρα απόσταση από το κέντρο της πόλης. Όπως βλέπετε στην εικόνα 1 φαίνεται η τοπική κυκλοφορία του άνεμου μια κανονική καλοκαιρινή ημέρα.
ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΑΝΕΜΟΥ 7/7/2019. ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ.(okairos.gr)


ΣΧΗΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΡΑΣ.ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΟ ΠΑΝΑΚΟΓΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟ.

Σχήμα 1.

       Mια τυπική ημέρα στην Θεσσαλική πεδιάδα ξεκινά με άπνοια και σταδιακή θέρμανση της ατμόσφαιρας. Όταν επικρατούν χαμηλές πιέσεις στην περιοχή της Ρόδου και κάπως υψηλότερες στα Δυτικά Βορειοδυτικά της χώρας μας παρουσιάζεται ένα  Βορειοανατολικό ρεύμα κατά τις μεσημεριανές ώρες που ξεκινά από τη θάλασσα κάπου στις 11 με 12 το μεσημέρι. Είναι γνωστό ότι τα παράλια της Θεσσαλίας αλλά και περιοχές όπως η Αγιά (σχήμα 1. κουκίδα νούμερο 4) στους πρόποδες του Κισσάβου ήδη πριν το μεσημέρι απολαμβάνουν έναν θαλάσσιο δροσερό άνεμο. Ανάλογα της έντασης αυτού του ανέμου η διαδρομή του είναι να κατακλύσει όσο πιο μεγάλο μέρος της πεδιάδας μπορεί. Όπως αναφέρει και  ο μετεωρολόγος Δημήτρης Ζιακόπουλος στο βιβλίο του ''Ο γιος της Γής και του Ήλιου'' τόμος ΙΙ σελίδα 135 , σχήμα 3.35 (Τοπικές κυκλοφορίες και μέγιστες θερμοκρασίες στις ανατολικές ηπειρωτικές περιοχές) στην Θεσσαλική πεδιάδα ο θερμός αέρας μειώνει την βαρομετρική πίεση δημιουργώντας ένα θερμικό χαμηλό το όποιο από την μια πλευρά δέχεται το Δυτικό θερμό ρεύμα από το εσωτερικό της πεδιάδας και από την άλλη πλευρά το θαλάσσιο άνεμο που είναι δροσερός και ρίχνει σημαντικά την θερμοκρασία.  Αυτός ο δροσερός άνεμος φτάνει στην πόλη της Λάρισας περίπου στις 4 με 6 το απόγευμα και είναι εμφανής όσο ανατολικότερα βρίσκεται κάποιος.   
      Το χωριό Πλατυκαμπος (σχήμα 1, κουκίδα νούμερο 3) 7 χιλιόμετρα ανατολικά της πόλης σημειώνει μεγάλες θερμοκρασίες μόνο όταν έχουμε σταθερό Δυτικό ρεύμα (λίβας) ενώ όλες τις υπόλοιπες ημέρες η θερμοκρασία είναι 2 με 3 βαθμούς πιο χαμηλή από την πόλη της Λάρισας. Για ένα διάστημα 2 χρόνων που λειτούργησε μετεωρολογικός σταθμός στο Δημαρχείο και υπήρχαν δεδομένα στο διαδίκτυο η μεγίστη θερμοκρασία ήταν 1,5 βαθμός πιο χαμηλή από τους σταθμούς στην πόλη της Λάρισας και ήταν ακόμα χαμηλότερη και από το σταθμό της ΕΜΥ που είναι σχετικά κοντά στο χωριό αλλά πιο δυτικά του.
      Στην εικόνα 1 βλέπετε με το νούμερο 1 το σταθμό της ΕΜΥ στα ανατολικά της πόλης και με το νούμερο 2 το σταθμό του Αστεροσκοπείου στα Δυτικά της πόλης. Η διάφορα στις θερμοκρασίες σε θερμά επεισόδια είναι εμφανής και αυτό οφείλεται στην αδυναμία προσέγγισης της δροσερής μάζας στην Δυτικά πλευρά της πόλης. Είναι πολλές οι φορές που ο σταθμός της ΕΜΥ σημειώνει από νωρίς το μεσημέρι ανατολικό θαλάσσιο ρεύμα με τη θερμοκρασία να μην ανεβαίνει ενώ στο σταθμό του ΕΑΑ (Αστεροσκοπείου) σημειώνεται είτε ΝΔ ελαφρύς άνεμος(λίβας) είτε άπνοια που βοηθά στην αύξηση της θερμοκρασίας. Αυτή η πολυπλοκότητα του κλίματος οφείλεται στα μικρά βουνά που χωρίζουν την Θεσσαλική πεδιάδα σε δυο τμήματα. Ο θερμός αέρας περνώντας την Πίνδο χάνει την υγρασία του και κατεβαίνει στην πεδιάδα θερμός και ξηρός (γνωστός σαν λίβας). Η κίνηση του αυτή όμως πάνω από την ξηρα μέσω της τριβής τον θερμαίνει ακόμα περισσότερο και έτσι κατεβαίνοντας και ξεπερνώντας και τα  βουνά( 700μετρα υψόμετρο) φτάνει στην πόλη της Λάρισας ακόμα πιο θερμός. Μάλιστα όπως είπαμε πιο πάνω η πόλη είναι το επίκεντρο του θερμικού χαμηλού με αποτέλεσμα ο Δυτικός θερμός άνεμος να βρίσκει εμπόδιο για περαιτέρω ανατολική πορεία λογω του ανατολικού θαλασσίου ρεύματος. Έτσι είναι συνήθης η εξασθένηση του και η λίμναση του πολύ θερμού αέρα στα Δυτικά της πόλης. Πολύ συχνό το φαινόμενο για κάποιες ώρες η διαφορά των 2 σταθμών να ξεπερνά και τους 2 βαθμούς έως ότου ένας από τους 2 ανέμους επικρατήσει. Συνήθως ο ανατολικός αργά και σταθερά επιβάλλεται και η θερμοκρασία πέφτει και στα Δυτικά αλλά αυτό μπορεί να συμβεί και μετά από 4 και 5 ώρες. Έτσι είναι λογικό οι μέγιστες θερμοκρασίες να είναι υψηλότερες στα Δυτικά της πόλης σε σχέση με τα ανατολικά και ακόμα περισσότερο στα χωριά ακόμα ανατολικότερα και πιο κοντά στη θάλασσα.
      Στην περίπτωση ισχυρού ΝΔ άνεμου σε μερικές περιπτώσεις η θερμή μάζα προχωρεί και πιο ανατολικά και επηρεάζει και το σταθμό της ΕΜΥ και ακόμα σε σπάνιες περιπτώσεις φτάνει μέχρι και τα παράλια επηρεάζοντας ακόμα και την Αγιά. Όπως και να έχει όμως η πόλη σημειώνει ελαφρώς υψηλότερες θερμοκρασίες και σε αυτή την περίπτωση μιας και ο σταθμός είναι στον αστικό ιστό και μακριά από το ποτάμι (Πηνειός) που δίνει και αυτός κάποια δροσερά σημάδια στα Βόρεια και Ανατολικά της πόλης.
      Πολλές μετρήσεις από διαφόρους μετεωρολογικούς σταθμούς αλλά και θερμόμετρα ιδιωτών έδιναν σε μεγάλα θερμά επεισόδια θερμοκρασίες έως και 47-48 βαθμούς κελσίου στη πόλη ενώ το αεροδρόμιο σημείωνε 1-3 βαθμούς πιο χαμηλές μέγιστες. Τελικά τα τελευταία 8 χρόνια η εγκατάσταση 4 σταθμών στον αστικό ιστό της πόλης και άλλοι 2-3 περιφερειακά της πόλης έδωσαν την πραγματική εικόνα του θερμικού δυναμικού της Λάρισας. Και επανέρχομαι στην εισαγωγή μου. Αυτός είναι ο λόγος που ανέφερα ότι είναι η μεγαλύτερη πόλη που σημειώνει μεγάλες θερμοκρασίες και έχει μετεωρολογικό σταθμό της ΕΜΥ έξω στην ύπαιθρο. Γιατί και άλλες περιοχές όπως Αλίαρτος , Αργος , Λάμια , Σέρρες έχουν μετεωρολογικούς σταθμούς εκτός πόλης και σημειώνουν μεγάλες μέγιστες θερμοκρασίες αλλά οι πόλεις είναι πολύ μικρές να για υπάρχουν σημαντικές διαφορές όπως συμβαίνει στη Λάρισα. Επίσης η παραπάνω ανάλυση (συνεπικουρουμένη και από την ανάλυση του κ.Ζιακοπουλου στο βιβλίο του) για την κατανομή των ανέμων δίνει στην Θεσσαλική πεδιάδα τεραστία θερμοκρασιακή πολυπλοκότητα.
     Το σημαντικότερο όμως από όλα είναι ότι το ΕΑΑ (Αστεροσκοπείο Αθηνών) με την πάροδο των χρόνων (2006-2017) τοποθέτησε σταθμούς σε όλες τις γνώστες θερμές περιοχές της χώρας μας και μάλιστα μέσα ή πολύ κοντά στο αστικό ιστό τους ώστε να έχουμε τις πραγματικές διαστάσεις του θερμικού δυναμικού. Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά με το σταθμό της Λάρισας να βρίσκεται στους 3-4 πιο θερμούς στη χωρά. Μάλιστα σε περιόδους με πολύ ασθενείς ανέμους στη χώρα , είτε με επικράτηση ΝΔ (λίβας) ρεύματος είτε με απουσία μελτεμιού (Βόρειοι άνεμοι) σημειώνει τις μεγαλύτερες θερμοκρασίες στη χώρα. Βέβαια η βορειότερη θέση της πόλης δεν αφήνει πολλά περιθώρια για εντυπωσιακές υψηλές θερμοκρασίες για μεγάλο χρονικό διάστημα και αυτό είναι που την κάνει ακόμα πιο σημαντική. Το ότι σε πολύ σύντομες θερμές εισβολές σημειώνει αρκετές φορές την μεγίστη θερμοκρασία Ελλάδας και βεβαία τις επόμενες ημέρες η θερμοκρασία πέφτει ενώ για παράδειγμα στο Άργος και την Σπάρτη συνεχίζουν οι υψηλές θερμοκρασίες.
   Μετά την περιγραφή της καιρικής κατάστασης στην πεδιάδα είναι πολύ χρήσιμο να δώσουμε και μια εικόνα για το πόσο είναι αυτό το δυναμικό μέσα από στατιστική ανάλυση των στοιχείων ανά καλοκαιρινό μήνα αλλά και ετήσια στους 2 σταθμούς. Στον σταθμό της ΕΜΥ και στο θερμότερο σταθμό του ΕΑΑ. Μετά τα στατιστικά στοιχεία των τελευταίων 8 χρόνων που οι 2 σταθμοί λειτουργούν μαζί γίνεται και μια ανάλυση για το μέλλον και τις πιθανότητες που υπάρχουν σε κάποια εύρη θερμοκρασιακών τιμών (κανονική κατανομή). Ευτυχώς με το σταθμό στα Δυτικά της Λάρισας έχουμε κατά προσέγγιση και το μέγιστο δυναμικό της πόλης της Λάρισας μακριά από την ύπαιθρο.
Σημαντικό !!!: Οι δυο σταθμοί σύγκρισης βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο από το έδαφος (1,7 -2,5m ) ώστε η σύγκριση να ακολουθει τους βασικούς κανόνες του παγκοσμίου μετεωρολογικού οργανισμού (WMO). Υπάρχουν και άλλοι δυο σταθμοί της φίρμας Davis στα  Δυτικά της Λάρισας οι όποιοι βρίσκονται ο ένας στα 4μετρα υψόμετρο και ο άλλος στα 14μετρα. Τα στοιχεία τους επιβεβαιώνουν πλήρως τις τιμές που δίνει και ο σταθμός του ΕΑΑ με μικρές αποκλίσεις μιας και αυτοί βρίσκονται σε λίγο μεγαλύτερα υψόμετρα από το έδαφος και είναι λογικό να μετράνε ελαφρώς χαμηλότερες τιμές (-0,2 με -0,4 βαθμούς κελσίου).

H περίοδος της βάσης δεδομένων είναι για τους σταθμούς της ΕΜΥ η περίοδος 1955-2017. Η περίοδος του σταθμού του ΕΑΑ είναι από το 2010 έως το 2017 και γίνεται σύγκριση για το ίδιο διάστημα με τον σταθμό της ΕΜΥ. Παρακάτω ακολούθου οι τρεις αναλύσεις :
Λάρισα ΕΜΥ (1955-2017). Συλλέξαμε τις απόλυτα μέγιστες θερμοκρασίες κάθε ενός από τα παραπάνω έτη και βγάλαμε έναν μέσο όρο από τα 59 έτη. Ο μέσος Όρος για το σταθμό ήταν οι 40,88ºC.  Η τυπική απόκλιση ήταν 2,192. Με αυτά τα δεδομένα μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα μέσα από την κανονική κατανομή για μερικά εύρη μεγίστων θερμοκρασιών κάθε έτους.
Έτσι για τη Λάρισα (EMY) έχουμε:
To 70% των τιμών της απόλυτης μεγίστης κάθε έτους είναι μεταξύ 39,7 ºC και 42,0 ºC
Το 80%                  >>                                         >>                            39,0 ºC και 42,7 ºC
Το 90%                  >>                                         >>                            38,1 ºC και 43,7 ºC
Το 95%                  >>                                         >>                            37,3 ºC και 44,5 ºC
Το 97,5%               >>                                         >>                            36,6 ºC και 45,2 ºC
Το 99%                  >>                                         >>                            35,8 ºC και 46,0 ºC
Το 99,5%               >>                                         >>                            35,2 ºC και 46,5 ºC
Παρατηρούμε ότι υπάρχει μια (99,5% εμπιστοσύνη) πιθανότητα μέσα στα επόμενα 200 χρόνια να σημειωθεί ετήσια απόλυτα μεγίστη θερμοκρασία κάτω από 35,2 και πάνω από 46,5 ºC.
Από τα μέχρι στιγμής δεδομένα έχει σημειωθεί ένα έτος με μεγίστη θερμοκρασία έτους 35,4 ºC  το έτος 1976 και αυτό ανήκει στο επίπεδο σημαντικότητας 99,5% (δηλαδή υπάρχει πιθανότητα να συμβεί 1 μέρα στα 200 χρόνια παρατηρήσεων).
Επίσης έχει σημειωθεί μεγίστη θερμοκρασία έως 45,4 ºC βαθμούς (το έτος 2000) το όποιο είναι μέσα στην περίπτωση (99% εμπιστοσύνη) δηλαδή υπάρχει πιθανότητα να συμβεί 1 ημέρα  στα 100 χρόνια. Στατιστικά φαίνεται ότι είναι εφικτό τα επόμενα έτη να σημειωθεί και λίγο υψηλότερη θερμοκρασία και λίγο πάνω από 46 ºC μιας και έχει ήδη συμβεί τιμή στο κάτω όριο των 35,3 ºC.
Σπάνιο γεγονός αναφέρεται αυτό που είναι με 97,5% επίπεδο εμπιστοσύνης (δηλαδή 1φορα για να συμβεί σε 40 χρόνια παρατηρήσεων).
Εξαιρετικά σπάνιο είναι το 99% επίπεδο εμπιστοσύνης (δηλαδή 1 φορά να συμβεί σε 100 χρόνια παρατηρήσεων)

Επειδή τα στοιχεία του σταθμού του ΕΑΑ στη Λάρισα είναι μόνο από 8 έτη κάνουμε αρχικά μια σύγκριση με τα αντίστοιχα στοιχεία 8ετιας του σταθμού της ΕΜΥ ώστε να έχουμε κάποια αρχικά στοιχεία σύγκρισης και στη συνεχεία με κάποιες παραδοχές μιας και οι δυο σταθμοί δεν βρίσκονται σε πολύ μεγάλη απόσταση (6km ) μεταξύ τους κάνουμε τον αντίστοιχο πίνακα κανονικής κατανομής.
Η σύγκριση έχει ως εξής στους δυο σταθμούς της Λάρισας (ΕΜΥ και ΕΑΑ). Περίοδος 2010-2017.


Στον πινακα βλεπετε πως διαμορφώνεται η διαφορά μεταξύ των 2 σταθμών όπου με θετικό πρόσημο είναι οι μήνες που ο σταθμός του ΕΑΑ είναι θερμότερος και με αρνητικό όπου είναι ψυχρότερος. Είναι εμφανές ότι σαν αστικός σταθμός έχει σε όλα τα πεδία θετικό πρόσημο με τις μέσες ελάχιστες να έχουμε αποκλίσεις μέχρι και 2,5 βαθμούς ενώ στις μέσες μέγιστες οι διαφορές είναι μικρότερες κοντά στους 0,8 βαθμούς κελσίου. Στις απόλυτα ελάχιστες και μέγιστες οι διαφορές είναι 3,5 και 1,1 βαθμούς με τον σταθμό του ΕΑΑ να είναι όπως είναι φυσιολογικό θερμότερος.
Όλα τα παραπάνω στοιχεία θα μας χρησιμέψουν στις επιμέρους αναλύσεις που θα κάνουμε ανά καλοκαιρινό μήνα στο τέλος μιας και φαίνεται ότι κάθε μήνας αλλά κυρίως οι καλοκαιρινοί έχουν μια σταθερή απόκλιση +1,18 βαθμούς σε σχέση με τις απόλυτα μέγιστες που παρουσιάζει ο σταθμός της ΕΜΥ έξω από την πόλη.
Τώρα θα κάνουμε μια σύγκριση των απόλυτα μεγίστων ανά έτος στο σταθμό της ΕΜΥ και στο σταθμό του ΕΑΑ στη Λάρισα ώστε να έχουμε μια απόκλιση και στη συνέχεια με την τυπική απόκλιση που βγαίνει από τα στοιχεία της ΕΜΥ που είναι και 60ετιας και όχι μόνο 8ετιας θα κάνουμε μια προβολή του σταθμού του ΕΑΑ όπως πιο πάνω κάναμε με το σταθμό της ΕΜΥ.

Επισήμανση!!!…Αναγκαστικά και μιας και τα δεδομένα του ΕΑΑ είναι μόνο 8 ετών θα πάρουμε την τυπική απόκλιση 2,192 που βγαίνει από τα στοιχεια της ΕΜΥ. Μιας και η περιοχή είναι κοντινή αποδεχόμαστε ότι και η τυπική απόκλιση δεν θα είναι σημαντικός διαφορετική των 2 σταθμών ανεξάρτητα αν οι σημειούμενες μέγιστες θερμοκρασίες έχουν μια απόκλιση μεταξύ του.  Η τυπική απόκλιση δεν έχει σχέση με την μέση τιμή των μεγίστων αλλά με την διακύμανση τους σε βάθος χρόνου. Σε βάθος χρόνου και όταν ο σταθμός του ΕΑΑ θα συμπληρώσει μια 10ετια λειτουργιάς θα επιβεβαιωθούμε για τη μέθοδο ή όχι.

Πινάκας απόλυτα μεγίστων ανά έτος σταθμού ΕΜΥ και σταθμού ΕΑΑ στη ΛΑΡΙΣΑ.


Βλέπουμε ότι η μέση τιμή στο σταθμό του ΕΑΑ είναι 1,28 βαθμοί πιο πάνω από ότι στο σταθμό της ΕΜΥ.
Αν πάμε λίγο παραπάνω και δούμε για την τελευταία 60ετια η μέση τιμή των απόλυτα μεγίστων κάθε έτους είναι 40,88 βαθμοί για το σταθμό της ΕΜΥ. Με την πρόσθεση του 1,28 βαθμούς που φαίνεται να είναι η απόκλιση με το σταθμό του ΕΑΑ η μέση τιμή για το σταθμό του ΕΑΑ σε μια προβολή 60ετιας ΘΑ ήταν 42,16 βαθμούς και θεωρούμε την τυπική απόκλιση 2,192 βαθμοί αυτού του δείγματος.
Με βάση τις παραδοχές που κάναμε παραπάνω μπορούμε να δημιουργήσουμε την κανονική κατανομή και για το σταθμό του ΕΑΑ. .
Έτσι για τη Λάρισα έχουμε:
To 70% των τιμών της απολυτής μεγίστης κάθε έτους είναι μεταξύ 41,0 ºC και 43,3ºC
Το 80%                  >>                                         >>                            40,3 ºC και 44,0 ºC
Το 90%                  >>                                         >>                            39,3 ºC και 45,0 ºC
Το 95%                  >>                                         >>                            38,6 ºC και 45,8 ºC
Το 97,5%               >>                                         >>                            37,9 ºC και 46,5 ºC
Το 99%                  >>                                         >>                            37,1 ºC και 47,3 ºC
Το 99,5%               >>                                         >>                            36,5 ºC και 47,8 ºC

Είναι εμφανής η τρομακτική πραγματικά δυναμική που ΠΙΘΑΝΟΝ να έχει σε βάθος χρόνου ο συγκεκριμένος σταθμός. Για να γίνει κατανοητό την στιγμή που ο σταθμός της ΕΜΥ στη Λάρισα έχει στατιστικά την δυνατότητα  να δώσει μια τιμή κοντά στους 46,0 με 46,5οC στο  μέλλον ενώ ο σταθμός του ΕΑΑ στη Λάρισα μπορεί να δώσει 47,3 με 47,8οC βαθμούς κελσίου που θα είναι και η μεγαλύτερη αξιόπιστη θερμοκρασία στην Ελλάδα σε βάθος 60ετιας και πλέον.
Οι μεγαλύτερες ΜΗ αμφισβητήσιμες τιμές στη χώρα μας είναι οι 46.5 βαθμοι στην Λαμια , οι 46,4 βαθμοί στην Πυργελα του Άργους και την Ελευσίνα οι 46,2 στην Αγχίαλο και τη Νέα Φιλαδέλφεια οι 46,0 βαθμοί στην Τανάγρα και οι 45,4 βαθμοί στη Λάρισα.


Επεξεργασία και Ανάλυση των στοιχείων : Πανάκογλου Βασίλειος, Γεωπόνος , Ερασιτέχνης μετεωρολόγος –Προγνώστης.

ΠΗΓΕΣ:

Σταθμός Λάρισας Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών http://penteli.meteo.gr/stations/larissa/


Σχόλια